Öğrenme kavramı, kişinin bir bilgiyi algılama, zihinde organize ederek tutma ve yeri gelince kullanma yetisi olarak tanımlanmaktadır.

Özgül öğrenme güçlüğü, normal ya da normal üstü zekaya sahip ve herhangi bir duyusal kusur ya da hasar taşımayan bireylerin özellikle okul ortamında akademik başarılarının akranlarına kıyasla düşük olmaları durumunda akla gelebilecek olasılıklardan biridir. Çocuk okuma, yazma, dinleme, matematik gibi spesifik bir alanda zorluk yaşıyorsa, bu özgül öğrenme güçlüğünün bir göstergesi olabilir. Özgül öğrenme güçlüğü, genetik ve çevresel faktörlerden kaynaklandığı varsayılan, nörobiyolojik temelli bir durumdur. Çoğunlukla ilkokul çağında tanı konmaktadır ve toplumda sıklıkla görülmektedir.

Öğrenme güçlüğü, genellikle ilkokul döneminde fark edilmeye başlıyor. Çünkü, okuma yazma, matematik ve daha mantıksal bağlantılar gerektiren problem çözme becerisi gibi durumlar ortaya çıkıyor. Diğer yaşıtlarından daha geç kavrayabiliyor. Örneğin; sözel dersleri çok iyi okuma ve yazmada başarılı bir öğrenci, sayısal derslerde çok geç öğrenebiliyor ya da yaşıtları okumaya başladığında, kendisi harfleri farklı algılayarak geç öğrenmesine neden olabilir. 

Öğrenme güçlüğü; zeka ve motivasyon ile ilgili değildir. Çoğu öğrenme güçlüğü yaşayan çocuk her bir birey kadar akıllıdır. Sadece beynin işlevselliğinde bilgileri alma, işleme ve sonrasında yansıtma mekanizmalarında farklılıklar olabilir. 

Öğrenme güçlüğünün türleri nelerdir?

Öğrenme güçlüğünün en yaygın türleri; okuma, yazma, matematik, mantık, dinleme ve konuşmadır. 

Okuma güçlüğü: Harf ve kelimeleri tanımada, kelimeleri ve fikirleri tanımada, okuma hızı ve akıcılığında, genel kelime becerilerinde sorunlar görülebilir. 

Matematik öğrenme güçlüğü: Çocuğun sayılarla, problem çözmede problem yaşaması durumuna matematik öğrenme güçlüğü denir. Örneğin, büyük sınıftaki çocuklar toplamayı, çıkarmayı, çarpmayı, bölmeyi öğrenmişken; çocuğun bunları hafızada tutmada güçlük yaşaması durumudur.

Yazma güçlüğü: Yazma güçlüğü genellikle, okuma yazma bozukluğu ile birlikte görülmektedir. Çocuklar yazı yazarken sürekli dilbilgisi hataları yapıyorsa, dili algılamada belli problemler yaşıyorsa, harf ve noktalamalarda hatalar yapıyorsa, yazma bozukluğu yani güçlüğü ile ilgili altta yatan bir problem olabilir. 

Çocuklarda öğrenme güçlüğü tedavisi nasıl olur?

Belirtilerin olması durumunda mutlaka bir Klinik Psikologa başvurmak gerekir. Bu konuda, Psikologlar çocuğun zayıf olan yönlerinin geliştirilmesine yönelik olarak güçledirme çalışmaları vermektedir. 

Disleksi Öğrenme Güçlüğü nedir?

Başlıca, okuma yazma gibi becerileri etkileyen öğrenme farklılığıdır. Disleksi, okuma ve yazma becerilerini etkilemenin yanında genel olarak beyindeki bilgi işleme süreçlerini etkileyen bir durumdur. 

Bu yüzden, disleksili kişiler duyduklarını ve gördüklerini anlayıp yorumlamada, hatırlamada sorun yaşayabilirler. Öğrenme güçlüğü hastalığı olan kişiler aynı zamanda işlerini organize etmekte ve zaman yönetiminde sorun yaşayabilirler. 

Disleksi 3 ana gruba ayrılır:

.    Disnemkinezi: Kas becerilerini etkileyen tiptir. Örneğin hasta, harfin nasıl yazılacağını öğrenemez, "b" harfi yerine "d" harfi yazabilir.
·    Disfonezi: İşitsel becerileri etkiler. Kişi, alışıldık olmadığı kelimeleri anlamada ve söylemede zorlanır.
·    Disedezi: Görsel beceriler etkilenir.Yazılı kelimeyi tanıyamama gibi problemlere sebep olur.

Okul öncesi yaşlarda sıklıkla görülen belirtiler:

·    Konuşmaya geç başlama
·    Yeni kelimeleri öğrenmede zorlanma
·    Kelimeleri söylerken benzer kelimelerle karıştırma, kelimeleri düzgün oluşturamama
·    Renklerin, sayıların adlarını unutma
·    Kafiyeli tekerlemeleri söylemekte zorluk çekme olarak sayılabilir.
 

Okul çağında görülen belirtiler:

·    Yaşına göre beklenen ölçüde düzgün okuyamama
·    Duyduklarını anlamada ve algılamada güçlük
·    Soruya cevap verirken uygun cevabı bulamama, cevabı düzgün ifade edememe
·    Bir iş yaparken dizilimi, sıralamayı hatırlayamama
·    Benzer harflerin ve kelimelerin hem görünüşünü hem de söylenişini karıştırma
·    Alışkın olunmayan kelimelerin okunuşunda zorluk
·    Hecelemede güçlük çekme
·    Yazma ve okuma içeren ödevlerde olması gerekenden uzun zaman harcama
·    Okuma gerektiren işlerden kaçınma gibi davranışlar izlenebilir.

Heceleme, okuma gibi beceriler dislekside en çok etkilenen yetilerden olduğundan, disleksi okula başlayan çocuklarda fark edilebilir hale gelir.

Disleksi yetişkin kişilerde de çocuklara benzer belirtilere neden olur.

Yetişkinlerde sık görülen disleksi hastalığı özellikleri:

·    Sessiz ve sesli okumada zorluk
·    Okuma ve yazma işini yaparken zorlanma, yavaş yapma
·    Hecelemede güçlük
·    Okuma gerektiren durumlardan kaçınma
·    İsimler ve kelimeleri söylemede problem yaşama
·    Benzetme yapılan, mecazi anlamda kullanılmış sözler içeren cümleleri anlamama
·    Okuma ve yazma gerektiren bir iş yaparken çok zaman harcama
·    Bir hikayeyi özetlemede sorun yaşama
·    Yabancı dil öğrenmede güçlük çekme
·    Ezber yapmada zorluk
·    Zamanı düzgün yönetememe
·    Matematik problemlerini çözmede zorlanma gibi pek çok olumsuz durum sıralanabilir.

Öğrenme Bozukluğu Disleksi Tedavisi Nasıldır?

Disleksinin tamamıyla iyileşmeyi sağlayan bir tedavi yöntemi yoktur. Ancak erken tanı ve destek tedavileriyle kayda değer bir başarı sağlanabilir. Özellikle küçük yaşta başlanan tedavi programlarıyla yüksek oranda başarı sağlanabilir.

Öğrenme güçlüğü hastalığı olan çocuklarda özelleşmiş öğretim teknikleri kullanmak, disleksili hastaların eğitimini olumlu yönde etkiler. Öğretmenin duyma işlemini somutlaştıracak adımlar atması faydalı olabilir. Örneğin, çocuğun bir metni sözlü olarak dinlediği sırada metnin kabartılmış harflerle yazılı olduğu kağıttan dokunma yoluyla da metni takip etmesi öğrenmesini kolaylaştırır.
Disleksili çocuğa harflerin seslere karşılık geldiğini ve bu harflerin yan yana gelmesiyle kelimelerin oluştuğunu anlatmak, aradaki bağlantıyı kurmasını sağlamak oldukça önemlidir. Kellime oluşumunu anlatırken küçük kelimelerden başlamak, ilerleme kaydettikçe daha karmaşık kelimelere geçmek gerekir. 

Okurken güçlük çekilen kelimeleri tekrar tekrar okutarak pratiklik kazandırmak gibi disleksi egzersizleri de tedavide kullanılabilir.
Disleksili çocuklar; okuduğunu anlayıp anlamadığının takibi, anlamadığı kısımları sorması için teşvik edilmesi gibi uygulamalarla desteklenmelidir.

Öğrenme güçlüğü tedavisinin erken yaşlarda başlaması, tedavi başarısı için çok önemli bir parametredir. Erken tedaviye başlanan ve tedavisi aksatılmadan yapılan çocuklar, akademik olarak yaşıtlarıyla aynı seviyeye gelebilir. Ancak tedavisine başlamada gecikilmiş, tedavisi özenle takip etmemiş çocuklar akademik olarak ciddi problemler karşı karşıya kalabilir.
 

Aileler, Öğrenme Güçlüğü Durumunda Neler Yapmalıdır?

Çocuğunuzda disleksi belirtileri ile örtüşen özellikleri fark ettiğinizde uzman bir doktora başvurarak konu ile ilgili yardım almalısınız.
Çocuğunuza disleksi tanısı koyulduğu durumda yaşına uygun olarak;  küçükse çocuğa sesli masal okuma, okuma yazma bilen çocuklarda kitap okuma saati gibi okumaya teşvik eden aktiviteler uygulanabilir. 

Öğrenme güçlüğü yaşayan çocuğunuzla ilgili olarak öğretmeniyle sürekli iletişim halinde olmak tüm sürece olumlu katkıda bulunur. Hem öğretmen hem de ebeveyn ilgisi ve dikkatiyle çocukta ilerleme kaydetme ihtimali artar.

Ailelerin çocuklara; disleksinin bir başarısızlık olmadığını, uygun çalışma ve pratikle üstesinden gelinebilecek bir durum olduğunu anlatması çok önemlidir. Çocuğun öz güveninin kırılmaması gerekir. Çocuğa cesaretlendirici konuşmalar yapılmalı, okuma ve öğrenme gibi konularda heveslendirilmelidir.

Çocuğun ders çalışma ortamı sessiz, sakin olmalı ve dikkat dağıtıcı unsurlardan mümkün olduğunca arındırılmış olmalıdır.
Tüm bu uygulamalarla çocuktaki öğrenme güçlüğünün olumsuz etkileri azaltılmaya çalışılır.
 

Disleksisi Olan Yetişkinler Ne Yapmalıdır?

Yetişkinler de çocuklardakilere ek olarak günlük sorumluluklarını ve işlerini küçük parçalara bölerek yapmalıdır. Güne başlamadan önce çizelge oluşturarak yapılacak işlerin planlanması faydalı olacaktır.