KADINA YÖNELİK ŞİDDETİN TÜRLERİ
- FİZİKSEL ŞİDDET
- CİNSEL ŞİDDET
- SÖZLÜ/ DUYGUSAL/ PSİKOLOJİK ŞİDDET
- EKONOMİK ŞİDDET
- Fiziksel şiddet: Tokat atmak, vurmak, bir şey fırlatmak, tartaklamak, tekmelemek, sürüklemek, bıçak veya silah gibi aletlerle zarar vermek
Fiziksel Şiddet Döngüsü
İlişkilerde şiddet, sürekli ya da aynı düzeyde uygulanmayabilir. İlişki peş peşe iyi ya da kötü dönemler içeriyor olabilir. Bazen sevgi ve nefret duyguları iç içe geçiyor olabilir. Diğer bir deyişle, şiddet genel olarak bir döngü halinde meydana gelir. Bu nedenle, kadın şiddet sonrasında kendine gereken önlemleri alamaz ve harekete geçmekte zorlanır. Şiddete maruz kalan bireyler için şiddetin tekrarlanacağını bilmek, erken önlem almak için oldukça önemlidir.
Kısaca dört aşamadan geçen şiddet döngüsü, hem şiddetin sürdürülmesini sağlar hem de ilişkide kısır döngüye yol açar.
- Birinci aşama ‘Psikolojik Şiddet Başlıyor’ (Gerginlik Dönemi): Şiddet uygulayan erkek herhangi bir nedenden dolayı gerginlik yaratır, tartışma çıkarır ya da kadını kontrol altına almaya çalışır. Eğer kadın erkeğin beklentisi doğrultusunda davranmazsa, kadına yönelik tehditlere başlar.
- İkinci aşama ‘Psikolojik Şiddet Artıyor’ (Kriz Dönemi): Kadının yaşamını git gide daha yoğun şekilde kontrol etmeye başlar. Kadını suçlar, yetersiz ve eksik görür. Bu şekilde kendisini haklı çıkarır. Sudan sebeplerden kavga çıkarır. Kadına yönelik tehditlerin dozu be yoğunluğu artar.
- Üçüncü aşama ‘Fiziksel Şiddet Başlıyor’ (Kriz Dönemi): Tartaklama, tokat gibi hafif şiddet biçimlerinden tecavüz, yaralama ve hatta cinayete kadar varabilen ağır şiddet biçimleri uygulanmaya başlamıştır. Şiddet uygulayan erkek, şiddetin sorumlusu olarak kadını sorumlu ve suçlu gösterir ve yapmış olduğu şiddet davranışını gerekçelendirir.
- Dördüncü aşama ‘Balayı Dönemi’ (Pişmanlık ve Bahane Dönemi): Şiddet uygulayıcısı mağdur olan kadına hediyeler alır, özür diler, sevgi belirtileri ile kadının gönlünü almaya çalışır. Bu aşamada şiddet nispeten azalır. Erkek olumlu bir tutum sergiler. Bir daha şiddet uygulamayacağına dair söz verir. Şiddet uygulayan davranışları nedeniyle bahaneler üretir. Mağdur şiddet uygulayanın bahanelerini anlamaya çalışır ve değişmesi için ona yardımcı olur. Kendi algılarından şüphe duymaya başlar ve kendini suçlar. Ancak bu dönem kısa sürer. Erkek bir süre sonra yeniden gerilim yaratır ve süreç en başa döner.
Aynı şekilde bu süreç şu döngü gibi de devam eder:
2. Cinsel şiddet: Zorla cinsel ilişkiye girmek, hamile kalmaya, doğurmaya ya da doğurmamaya zorlamak, zorla ve erken yaşta evlendirilmek, kısacası her türlü cinsellik içeren şiddet biçimlerinin tümünü ifade eder.
- Cinsel şiddet çoğu zaman fiziksel şiddeti de içinde barındırır.
- Şiddet uygulayan kişi çoğu zaman bir yabancı olabileceği gibi eş, sevgili, arkadaş, akraba gibi yakın bir kişi de olabilir.
- Her yaştan, cinsten, cinsel yönelimden, sınıftan, etnik kökenden ve yaşam tarzından kişi cinsel şiddetin hedefi olabilir.
- Cinsel taciz: Cinsellik içeren ve istenmeyen tüm sözel ya da fiziksel davranışları kapsar. İstenmeyen dokunma, bakış ve mimikler; telefon, e-posta veya benzeri iletişim araçları kullanılarak cinsel içerikli mesajlar ve/ya talepler iletmek; istenmeyen cinsel içerikli şakalar; cinsel ilişki ısrarı gibi davranışların hepsi cinsel tacizdir.
- Cinsel istismar: İstismar, yetişkin veya çocuklardan, cinsel olarak faydalanmaktır. Hiyerarşik konum farklılıkları olan ilişkiler içinde bulunan kişiler arası istenmeyen cinsel ilişkiler istismara örnek teşkil eder. Bir yetişkinin ya da daha büyük bir çocuğun, bir çocukla yaptığı her türlü cinsel eylem çocuk istismarı olarak yorumlanır.
- Tecavüz: Zorla gerçekleştirilen cinsel birleşmedir. Tecavüze maruz kalan kişileri ya da çocukları korkutma, baskı, tehdit, hile veya ikna gibi psikolojik yollar; silah (tabanca, bıçak vs), fiziksel kuvvet gibi fiziksel yollar veya alkol/ madde etkisi kullanılarak ilişkiye zorlanabilir. Tecavüz bir tanıdık ya da yabancı tarafından gerçekleştirilebilir. Ayrıca, bir tarafın cinsel ilişkiye karar/onay veremeyeceği durumlarda (örn. Reşit değilse, karar verme yetisini etkileyen bir fiziksel/ psikiyatrik hastalığı varsa, alkol/ madde etkisi altında ise) yaşanan cinsel ilişkiler de tecavüzdür.
CİNSEL ŞİDDETLE İLGİLİ DOĞRU BİLİNEN YANLIŞLAR:
YANLIŞ |
DOĞRU |
Cinsel şiddet nadir rastlanan bir olaydır. |
Cinsel şiddet oldukça sık rastlanan ve toplumun her kesiminden kişinin başına gelebilecek bir olaydır. |
Cinsel şiddet abartılmaktadır, çoğu aslında zararsız flörtleşmedir. |
İstenmeyen her türlü cinsel girişim kişi için yıkıcı sonuçlar doğurabilir. |
Cinsel şiddete uğrayanlar giyim ve davranış şekilleri ile karşısındakini kışkırtmıştır. |
Cinsel şiddet maruz kalan kişinin sebep olabileceği bir olay değildir. |
Şiddeti umursamaz görünmek, tepki vermemek sonlanmasını sağlar. |
Araştırmalar göstermektedir ki, böyle bir davranışı umursamıyor gözükmek yeterli değildir, taciz eden kişi kendi kendine davranışını sonlandırmayacaktır. |
Cinsel Şiddetin Etkileri
Psikolojik Etkileri |
Fiziksel Etkileri |
Gündelik Yaşama Etkileri |
Depresyon, Kaygı, Şok, İnkar |
Baş ağrısı, yorgunluk |
Akademik başarı/ mesleki performansta düşüklük |
Öfke, Korku, Sinirlilik |
Mide rahatsızlıkları, cilt rahatsızlıkları |
Okul veya işe gidememe, isteksizlik, odaklanamama |
Güven kaybı, utanç, ihanete uğramışlık hissi, şaşkınlık |
Kilo alma/ verme, uyku bozuklukları, kabuslar |
Gelecek planlarının/ önceliklerin değişmesi |
Güçsüzlük hissetme, suçluluk, kendine güvenin azalması, yalnızlık hissi |
Cinsel bozukluklar |
İlişkilerde bozulmalar, izolasyon, öfke patlamaları |
Cinsel Şiddet ile Başetme Önerileri:
Cinsel şiddete maruz kalıyorsanız;
- İçgüdülerinize güvenin!
- Davranışın size kendinizi nasıl hissettirdiğine dikkat edin.
- Karşı tarafın cinsellik içeren davranışlarının sizde rahatsızlık veya baskıya yol açıyor olması cinsel şiddete maruz kaldığınızın göstergesidir.
Cinsel şiddet mağdurları kendilerini güçsüz hissederler. Çünkü
- Kiminle konuşacağını veya ciddiye alınıp alınmayacağını bilmez.
- Durumun başkalarının ilgisi çekecek kadar ciddi olup olmadığından şüphelenir.
- Tepki gösterirsem benimle dalga geçilebilir ya da çok tepki vermekle suçlanabilirim diye düşünebilir.
- Başına gelenler ile ilgili suçlanabileceğini düşünebilir.
- Cinsel şiddet uygulanan kişinin öfkelenmesi ya da intikam almak istemesinden korkabilir.
- ‘’Bunu hak ettim’’ veya ‘Bundan ben sorumluyum’’ gibi düşüncelere kapılabilir.
Unutmayın;
Kişinin kendisini güçsüz hissetmesi, şiddeti durdurmak ya da şikâyet etmek konusunda atacağı adımları da belirlemektedir. Bu yüzden, kendinize, yaşananların sizin suçunuz olmadığını, hiçbir davranış ya da kişilik özelliğinin şiddeti hak etmeyeceğini ya da haklı kılmayacağını hatırlatın ve bunu mutlaka bir yakınınız ya da bir ruh sağlığı uzmanı ile görüşün.
Devam eden bir cinsel şiddetin mağduru iseniz, önceliğini bu şiddeti durdurmak olmalıdır.
Aşağıdaki adımları deneyebilirsiniz:
- Hayır deyin! Direkt olun. Karşınızdakine davranışının kabul edilemez olduğunu söyleyin.
- Güvenliğinize dikkat edin. Size şiddet uygulayan kişiyle yalnız başınıza kalacağınız ortamlardan, yalnızken alkol/ madde kullanmaktan, kendinizi tehlike içinde hissedeceğiniz her türlü ortamdan kaçının.
- Yaşadıklarınızın kaydını tutun. Olayın, tarihlerin, yerlerin, ve şahitlerin listesini tutun.
- Yaşadıklarınızı otorite sahibi ve sizi anlayabileceğine inandığınız birisiyle paylaşın (öğretmen, yönetici, aile, polis vb.). Tek başınıza karar vermeye ve tek başınıza başa çıkmaya çalışmayın.
Cinsel şiddete maruz kalıyorsanız ya da kaldıysanız;
- Kendinizi suçlamayın! Bu sizin suçunuz değil, herhangi bir kimsenin başına da gelebilir.
- Görmezden gelmeye çalışmayın! Bu şiddettir ve kimse buna katlanmak zorunda değildir.
- Misilleme yapmayı, faille tartışmaya girmeyi veya onu ikna etmeyi denemeyin! Karşınızdakinin düşüncesi ve tavrını değiştirmek oldukça zordur. Yapılabilecek tek şey kendini korumaktır!
- Özür ve vaatlere kanmayın. Özellikle bir yakınınızın şiddetine maruz kalıyorsanız, pişman olması, özürler dilemesi, yemin etmesi, yapmış olduğu şiddeti değiştirmez veya hafifletmez. Bu kişilerin şiddeti tekrarlama olasılığı oldukça yüksektir.
- Konuşmaktan kaçınmayın! Konuşmak ve yaşanılanları paylaşmak oldukça zor olabilir. Ancak, güvendiğiniz ya da sizi destekleyen birisiyle, sizin belirleyeceğiniz bir ölçüde yaşadıklarınızı konuşmanız kendinizi iyi hissetmenizi sağlayacaktır.
Geçmişte Cinsel Şiddete Maruz Kaldıysanız;
Bu durum, kişinin kendilik algısı ve ilişkileri üzerinde farkında olduğu ya da olmadığı etkileri olabilir. Bu etkileri bilmek, onunla baş etmeyi de sağlayacaktır. Cinsel şiddet kişinin psikolojisini nasıl etkileyeceği, kişinin önceki yaşantılarını, sosyal desteği, yaşanan şiddetin niteliği, şiddeti uygulayan kişinin yakınlığı gibi pek çok etkenden etkilenir. Bu yüzden, cinsel şiddetten herkes nasıl baş ettiği konusunda farklılıklar gösterir.
- Cinsel şiddete uğramış birinin vereceği tepkilerin doğrusu yanlışı yoktur, her durum farklılık gösterebilir. Kişi sakin/ kontrollü olabileceği gibi, aşırı/ yoğun tepkiler de verebilir. Bazı kişiler olay anında ya da sonrasında, bazıları yıllar sonra tepki verebilir.
- Yaşanan olay bir travmadır ve bazen etkilerinin boyutları kişi tarafından hemen anlaşılmayabilir ve bazen bu travmalar ile ilgili anılar net olmayabilir. Fakat bunlar olmamış gibi davranmak veya bunları göz ardı etmek iyileşme sürecine yardımcı olmayacaktır.
- Cinsel şiddet kişinin temel güvenlik algısını zedeler. İnsanlara ve dünyaya yeniden güvenmek, zaman alacaktır ama imkânsız değildir.
- Yaşadığınız deneyimi, rahat hissettiğiniz kişilerle ve rahat hissettiğiniz ölçüde konuşun ve paylaşın. Cinsel şiddet hakkında konuşulması oldukça zor bir konudur. Yine de içinizde tutmanın ya da yok saymanın yaşatacağı psikolojik sıkıntı, anlatmanınkinden fazladır.
- Kendinizi bu konuda isteksiz bile hissetseniz, uykunuza, yemenize, sağlığınıza özen göstermeye çalışın. Travmatik yaşantılar ruhsal ve fiziksel güvenlik hissiyatını zedelediğinden, böyle bir yaşantıdan sonra, fiziksel güvenliğinizi ve sağlığınızı korumak iyileşme sürecinde ilk aşamada yapabileceğiniz en önemli şeylerden biridir. Yaşadığınız deneyimi değiştirmek elinizde değil, ancak kendinize verdiğiniz değeri ve yaşamınızdaki güzellikleri yok etmemesini sağlayabilirsiniz. Yaşadığınız deneyim çok yoğun olsa da, siz sadece bu deneyimden ibaret değilsiniz.
- Cinsel şiddete uğrayan kişiler, bazen yaşadıkları incinmeyi tamir amacıyla tekrardan kendilerine zarar veren kişilere veya zarar verme potansiyeli yüksek kişilere yönelebilir. Bu döngüyü kırmak, hem kişinin daha fazla zarar görmesini engellemek hem de sağlıklı bir ilişki içinde yaralarını sarmasına fırsat verebilmek için çok önemlidir. Siz de kendinizde bu eğilimi fark ediyorsanız, ilişki kurma biçiminizin yaşadıklarınızdan nasıl etkilendiğini gözden geçirebilir ve değiştirmekte zorlanıyorsanız, bir uzmandan yardım alabilirsiniz.
- Cinsel şiddetin yarattığı duygusal sıkıntıların azalması için tek bir yol yoktur. Her ne kadar zaman zaman kimsenin sizi anlayamayacağını düşünseniz de, bununla ilgili destek almak ve konuşmak iyileşmek için önemli bir adımdır. Böyle bir durumda ne yaşadığınızı anlayabilecek bir uzman ile konuşmak ve yardım almak faydalı olur.
Şiddete mi maruz kalıyorsunuz?
Bir kadının şiddete maruz kaldığına mı tanık oldunuz?
ŞİDDETE DUR DE
Edremit Belediyesi Sosyal Yardım İşleri Müdürlüğü- 0 266 374 44 44 (Dahili 1239)
Alo Jandarma 156
Alo Polis 155
T.C. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Acil Hattı Alo 183
Balıkesir KOZA Şiddet Önleme ve İzleme Merkezi (ŞÖNİM) 0 266 249 29 73- 0 266 249 78 77
Edremit Kaymakamlığı 0 266 373 10 78
Baroların Kadın Danışma Merkezleri ve Adli Yardım Kurulları
Cumhuriyet Başsavcılığı- Aile Mahkemesi Hakimliği 0 850 222 07 24- 0 266 373 16 26
Edremit Devlet Hastanesi – 0 266 373 13 13